 |
|
 OLDETRIJNE HEEFT EEN HELE RIJKE GESCHIEDENIS!
DEEL 2
Klik op onderstaande
foto's voor een vergroting! |
| |
 | |
| | |
|
|
 HONDERDEN
JAREN LANG
was Oldetrijne een dorp van hardwerkende boeren. Dat kunnen we opma-ken uit de
voortschrijdende ontginning van heide-velden en moerassen die uit latere landkaarten en paperassen naar voren komt. Ondanks het feit, dat het opkomende water hen
steeds de voet dwars zet, winnen ze naar het westen uit steeds nieuw terrein, zodat de
veeteelt een steeds belangrijkere plaats gaat innemen.
De 'Buurthe' had in 1700 al een eigen school en een loswal. Maar een horde
grootgrondbezitters kocht rond 1700 het zogenaamde 'onland'. Dat moet er
ongeveer zoals op de foto hiernaast uitgezien hebben. 'Stront is het boerenwapen' was
de strijdkreet waarmee de boeren het 'onland' introkken en het meter voor meter
in cultuur brachten. Een vreedzame strijd zonder bloed maar met zweet.
Klik op de foto voor een vergroting!
EEN MONUMENT VAN ARBEID. Als een trots monument van
arbeid en welvaart staat deze boerderij nog steeds aan de Sonnegaweg 55 in
Oldetrijne. Het wordt nu bewoond door de familie Bergman. Het is gebouwd in 1925 en
werd het bewoond door de familie Roos. Het pand was eigendom van Sieger van
der Veen, een lokale herenboer, waarover Hank later meer zal vertel-len. De 'plaets'
is een stelphoeve, wat betekent dat de woon- en werkvertrekken, de veestal en
hooi- of graanschuur allemaal onder één dak gehuisvest zijn.
In de meeste Stellingwerver dorpen is nog wel een boerderij van dit markante
model te vinden. Inmiddels is het aangepast aan deze tijd en het woongedeelte
vergroot. De karakteristieke
ingang naar de deel aan de voorzijde van het gebouw, is nu vervangen door
ramen en woonruimte.
Maar als je op de foto klikt, zie je
de bewoners in 1933 en hoe het er toen uitzag!
 DE
KERKTOREN VAN OLDETRIJNE
staat verscholen achter een huis en een aantal bomen. We staan op de
Sonnegaweg met de rug naar de Pieter Stuyvesantweg. Op deze hoek heeft vroeger
het dorpscafé van Kees Oostra gestaan. Het huis staat er feitelijk nog steeds.
Doordat de weg is verlegd en er inmiddels een gigantische wilg voor het pand
staat, heb je niet onmiddellijk idee dat je naar het huis met dezelfde contouren
staat te kijken.
De twee schoorstenen zijn
verwisseld voor ééntje halverwege het huis. De entree van het café is weg en er
zitten andere ramen in. Maar vooral de aanwezigheid van het pand strak achter
dit huis, destijds 'het huis van de gebroeders van der Lende', bevestigt dat we
toch helemaal op de goede plek staan. De antennes op het huis, de huidige
bewoner is vast en zeker zendamateur, heeft Hank even weg gepoetst. Klik op de foto voor de vergroting!
 CAFÉ
OOSTRA IN VOLLE GLORIE.
Hank is in gelukkige bezit van twee oude foto's van deze beroemde gelagkamer in
Oldetrijne. Hiernaast zie je de oudste foto van de twee. Er staat nog geen grote
elektriciteitspaal op de hoek en de heg, aan de Kerkhofslaan kant van het huis,
moet nog aangelegd worden. Ook heeft café Oostra hier nog geen volledige
vergunning. Aan het bord aan de muur kun je zien dat er alleen licht
alcoholische dranken geschonken mocht worden. Het heeft een wit en
diagonaal blauw vlak.
Maar we missen vooral die beroemde bankjes voor de ingang van het etablissement.
Daarover later meer. Op deze foto staat wél een fraaie scooter tegen het huis
geparkeerd. Volgens kenners is het een Heinkel of een Lambretta . Als je op de foto klikt voor een vergroting, zie de
latere foto van het café mét heg, elektriciteitspaal plus de bankjes!
 KEES
OOSTRA, 'JA! WIS'N DUVELS UUH!' Kees is bijna honderd jaar geworden. Hij was vrijgezel en woonde er samen met
zijn broer Hendrik. Over Kees gaat Jan Hofstee zo dadelijk wat meer vertellen.
Nu eerst
Hendrik. Die was ook vrijgezel en was een kleine agrariër met een hele grote dorst.
Vermoedelijk vond Kees dat niet zo gewel-dige reclame dus was Hendrik vaak op de fiets te
zien op het sintelpad binnendoor naar Oldelamer. Want Oldelamer had ook een
café dus werd hij dáár een hele goeie klant.
Tijdens die ritjes op de fiets
is hij vaak slingerend gezien door de boeren die er aan het melken waren. Ze
hebben hem van menig nat pak gered. Gek genoeg is hij nooit in de Scheene
gevallen. Dat is best bijzonder omdat de loopbrug over de Scheene maar één leuning
had. Hiernaast twee foto's van links de oude Kees met de wandelstok en rechts een nog vrij jonge Kees Oostra op de fiets. Klik op de foto voor een vergroting!
 JAN HOFSTEE
is sinds 1972 inwoner van Oldelamer, maar hij is geboren en getogen in Oldetrijne.
Hij moest met zijn vrouw Jannie,
als gevolg van de ruilverkaveling een keuze maken. Er was gewoon te weinig grond om
iedereen in Oldetrijne tevre-den te stellen, dus werd hem de mogelijkheid ge-boden om met meer grond
én dus meer mogelijk-heden naar de Hogeweg in Oldelamer te verkas-sen. En op die
nieuwe plek, daar woont hij nu nog.
Jan is een bekende figuur in deze regio, die kort in de politiek, maar ontelbare bestuursfuncties heeft
bekleed én nog steeds actief is. Naast zijn
agrarische activiteiten is hij bijvoorbeeld nog steeds voorzitter van het 'Fries
Paardenballet' Wil je Jan zelf wilt horen vertellen over café Oostra en wat er zoal
te beleven viel, over de
gasten én over Kees zelf natuurlijk? Klik dan op de Quicktime
speler hier
rechts. Zie je niets of alleen een kader, dan moet
je Quicktime installeren. Zie ook veel gestelde vragen... (FAQ)
KERHOFSLAAN NR 3 ANNO 1926.
Hier zie je de broers Kees en Aize van der Lende. Ze zijn keurig gekleed
door fotograaf Adema op de gevoelige plaat gezet. De foto is eigenlijk een beetje mislukt. De
lens staat scherp het ouderlijk huis in plaats van op Kees, die op het paard zit,
en Aitze, die het veulen vasthoudt. Dit is dus exact hetzelfde
huis als je op de foto van Café Oostra áchter het café ziet, alleen nu van de andere kant.
Maar omdat het anderhalve meter méér naar voren naar de weg staat, lijkt het net alsof er niets anders staat.
Als je op de foto klikt voor een vergroting,
zie je een andere oude foto van de Kerkhofslaan. Die is schuin tegenover deze
plek genomen. Het is de woning van de familie Fabriek. Die stond tussen de boerderij van Tjeerd Dijkstra en
van Kamp (later van der Laan) aan de Sintelweg. Is nu Kerkhofs-laan 6 &
8. Je kunt goed zien wat voor een onbe-gaanbare modderzooi die weg af en toe kon
zijn...
 ZAND
EN WATERBALLET! Dit is de Sonnegaweg aan de andere kant van het dorp. Het is 1972 en het
wegdek wordt vernieuwd. Op de foto zie je Jannie Mendel die deze spontane
fontein het dichtst heeft genaderd. De kinderen hebben in die dagen al een
gigantische zandbak tot hun beschikking, maar het wordt allemaal nog veel
spannender als de waterleiding springt. Eén hele dag heeft dit waterballet
geduurd. Op de achtergrond zie je de boerderij van Peter van der Steege, deze
bewo-ners hebben vast zonder water gezeten...
Begin vorige eeuw waren
zandwegen trouwens de normaalste zaak van de wereld. De kanten vol
gaten en hobbels en middenin redelijk vlak door de paardenhoeven. Daar fietste
je dus. Zo is Jan
Hofstee ooit 's-morgens vroeg zonder licht op z'n fiets volop de fiets van één
van de dochters van Lukas de Haan geknald. Zij reed ook zonder licht. Gelukkig
was er
geen letsel, maar je snapt dat er na deze 'keiharde aanvaring' nooit iets
moois is opgebloeid tussen die twee ...
 OVER
DE NAAM 'OLDETRIJNE'.
In 2007 verschijnt bij 'de
Friese Persboekerij' een boek over de oor-sprong van de namen van Friese steden en
dor-pen. Hier volgt de integrale tekst over Oldetrijne omdat het best interessant is.
'Het dorp heet in 1320 Oldentrinde, een andere bron
schrijft Ost-rinde en Osterende dat kan ook correct zijn, want in de oudste
varianten van de naam van het westelijker gelegen dochterdorp komt het ele-ment
west voor'.
'In 1338 vinden we Thrynda, een testament uit 1516 geeft Aldetrynda.
16e eeuwse kaarten vermelden Oldetrijnde. De Friese variant aan het einde
van de zestiende eeuw luidt Aldtrynde. Dat is ook de laatste variant met een <d>
in 'trynde’. De eerste zonder <d> vinden we trouwens al in 1408 met Oldetryne. De
kaart van 1664 heeft Olde Tryn, maar in de tekst van Schotanus staat Olde Tryne'.
Hiernaast en hieronder twee foto's
van de dorpsfeesten in Sonnega/Oldetrijne ...
 'DE
KAART VAN ROND 1700 geeft Oude Tryn en negentiende-eeuwse kaarten Oudetrijne.
Ten oosten van de huidige nederzetting staat op de kaart van 1664 Buyrte van
Oldetryn, de kaart van rond 1700 heeft hier Buirte, maar op jongere kaarten komt
geen aanduiding meer voor. Het zal hier een andere ontginningsas hebben
betroffen, die zich verder niet heeft ontwikkeld. Het dorp kreeg een dochter in
Nijetrijne.'.
'Daardoor zal het element aid, 'oud; in de veertiende eeuw aan de naam zijn
toegevoegd. In het tweede element van de naam zit het Oudfriese woord trinde,
'rond; wat overeenkomt met de oorspronkelijk vorm van het dorp. In de achttiende
eeuw werd verondersteld dat het dorp vernoemd was naar de heilige Catharina. Dat
is onjuist'. Klik op de foto voor de vergroting!
 EEN BEETJE ONDUIDELIJK FOTO
zo lijkt het. Er valt niets echt iets goed te bekijken. Het
fraaie huis van de familie Mastenbroek niet, ook de kerk niet en ook het huis van
Richard Boers staat verscho-len. Wel staat
er een prachtige oude Chevrolet voor de deur te pronken. De ware reden waarom
Hank deze foto heeft gemaakt, is dat er een zwartwit versie bestaat van de
zelfde plek, die iets
bijzonders laat zien.
Twee jaar lang, tijdens de ruilverkaveling, stond hier een 'salonwagen' zoals
Wiebe Bloemhof dat zo mooi noemde. Het was de tijdelijke woning van Huub en Alie
Jaspers. Huub en zijn gezin woonde er van 1970 tot 1972. Hij werkte als machinist bij de
verkaveling. De foto is leuk om te bekijken omdat hij de bedrijvigheid van dat
moment goed weergeeft. Veel auto's en Alie in de deuropening. En het is vast een
maandag; de was hangt buiten! Klik op de foto voor de
versie uit 1972!
 ALS
WARE NOTABELEN VAN HET DORP poseren voor de Ford: Gerard Blauwhof, Sieger van der Veen en Machile Bijstra,
een kleine boer uit Sonnega. Deze drie heren vormden die dag de jury voor het
dorpsfeest. Van Sieger van der Veen is het meest bekend. Hij was
vrijgezel en leefde
van 1865 tot 1947 en is 82 jaar geworden. De Ford was eigen-dom van
Joachim Johannes Blaauwhof. Gerard was de kleinzoon.
Nog verder terug, in de 18e eeuw, was het meeste geld bieden was niet het belangrijkste. Het
kopen van een huis kon toen alleen volgens het 'Niaar-recht'. Wanneer
iemand zijn ontroerend goed wilde verkopen, konden familieleden van de eige-naar
en sommige buurtbewoners 'naastlig-gers' bezwaar maken tegen de verkoop. Een deel
van de koopakte werd namelijk door de dorpsrechter op het rechthuis en in de
plaatselijke kerk afge-roepen. De nieuwe eigenaar kon pas over zijn
bezit beschikken als na drie proclamaties geen
bezwaar was
aangetekend...
 DE
BRUG
VAN OLDETRIJNE OVER HELOMAVAART. Sinds 2003 is hier het
bedieninggebouwtje verdwenen. Het was te klein en niet geïsoleerd. De brugwachter
zat er regelmatig weg te dreunen en door voorbij rijdend vrachtverkeer.
Bovendien stond één van de z.g. 'hameistijlen', zeg maar de staanders van de
brug, behoorlijk het uitzicht te belemmeren. De brugwachter kon alleen met spiegels op de
weg kijken. Het moest dus eigenlijk verplaatst worden en dat zou behoorlijk in
de papieren lopen; 155.000 euro op precies te zijn. Dus is voor een
andere, goedkopere oplossing gekozen.
Evenals de brug van Oldelamer wordt hij nu op afstand, met behulp van
camera's, geopend en gesloten. De mechanische aandrijvingen zijn vernieuwd en
de brug gaat, vooral in de zomer ontelbare keren open en dicht. Als je met
de auto gewoon door kunt rijden heb je geluk. Als je op de
foto klikt, zie de Oldetrijnster brug vanaf
de Veendijk en met de Driewegsluis in je rug!
DE OUDE DRAAIBRUG VAN OLDETRIJNE.
Als je voor de
allereerste keer naar deze foto kijkt, is het een beetje zoeken naar wat je precies
ziet, maar ook deze brug staat open. De brugwachter was Sipke van der Veen, maar
op de brug zie je hier zijn dochter, Aukje van der Veen, de klus klaren. De brug werd met de hand vanuit het midden hydro-lisch open- en dicht
gedraaid.
Voor de meiden, maar vooral jongens uit de buurt was het
dé ideale zwemplek. Je kon er zo lekker van de kant in het water plonzen.
'Ik
zeg nog zo, géén bommetje' is volgens Hank hier uitgevond-en. De familie van der
Veen was er niet altijd even blij mee. De melkemmers werden vaak geleend om 'even
aan het koudewater te wennen', maar helemaal fantastisch was het als je op de open-draaiende brug mee kon
liften en vanuit het midden in, het toen nog zeer schone water, kon duiken. Klik
op de foto voor een vergroting!
DE BUS... Misschien weet je het nog , maar in 1999 stond 'de bus' voor
een reality soap programma bij SBS 6. Het was bedacht als tegenhanger van Big
Brother en de winnaar, dat was een kapster, won 250.000 gulden. In 1954 stond er
ook een bus. Een rode om precies te zijn. Toen stond hij de achtertuin op Sonnegaweg
44 Jacob Conradi en Grietje Kroondijk hebben er vier jaar gewoond.
Niet om gek te doen of om op te vallen maar uit pure woningnood. Die was toen
zo'n beetje op z'n hoogtepunt. Jacob had die bus voor honderd gul-den van
Lammert de Koe uit Wolvega gekocht en 's-avonds en in het weekend maakte hij een
woonhuisje van. Er zijn een paar foto's van de binnenkant en je ziet een normale
woonkamer. Hij had er bijvoorbeeld een schoorsteen voor de kachel en een
granieten aanrecht in de keuken gemaakt. Klik op de foto
voor een vergroting!
DE BUS WAS GROEN GESCHILDERD.
Dan viel hij niet zo op. Officieel was het geen huis natuurlijk,
maar niemand deed er moeilijk over dat hij daar stond. De spatborden waren en
afgehaald en de wielgaten keurig dichtgelast. Een mooi detail is de buitenlamp
recht boven het hoofd van de moeder van Grietje. Hank ziet hiernaast een mooi tafe-reeltje.
Het zal vaak ook afzien geweest zijn, maar je ziet trots en geluk op deze
twee gezichten.
Trots ook op Jacob waarschijnlijk, want na vier jaar had hij het volgende
bouwwerk al voltooid; een echt huis van steen! De man met 'gouden handjes' is in 2007 vrij plotseling overleden
maar heeft iets neergezet en nagelaten. Er staan hier veel
huizen waar hij letterlijk 'zijn steentje' aan heeft bijgedragen.
Als je op de foto klikt, zie een een kerstkaart van de bus
en hiernaast de Quick-time Player waarop je de stem van Grietje hoort.
TOT SLOT Nog een zeer markant figuur uit Oldetrijne; Riekus Schippers. Hank
beschikt over een aantal op-tochtfoto's waar Riekus ook verkleed op staat, maar
hier is hij gewoon aan het werk en is hier vrijwel zeker in de Hoofdweg in Wolvega. Riekus ging met zijn
paard en veewagen langs de boeren om,de nuchtere stierkalfjes op te halen en ze
vervolgens af te leveren bij de export slagerij in Wolvega. Hij was
gehandicapt en woonde bij zijn ouders, Tiede en Klaasje Schippers aan de Pieter
Stuyvesantweg 89. Als je op onderstaande foto klikt,
zie je Riekus wat beter...
Bij het samenstellen van deze pagina en voor het verkrijgen van de zwartwit foto's is
Hank veel dank verschuldigd aan aan Jannie Bloemhof,
Grietje Conradi en Hilda Baas. Aanvullingen
zijn van Piet Blaauwhof en Jan Boonstra .
De overige foto's, de tekst en geluidsopnames van Jan Hofstee en Grietje Conradi
zijn van Hank Dussen. De maker houdt zich uiteraard zeer aanbevolen voor je
suggesties en aanvullingen!
Lees alles!
|
|---|
| |
|
 |
|
|
 |
